آیا ترک عادت موجب مرض است؟

آیا ترک عادت موجب مرض است؟

ریشه ضرب المثل : ترک عادت موجب مرض است

نمی دانم برای شما هم پیش آمده یا نه، به بعضیها که عادت ناپسندی دارند مثل سیگار کشیدن، پرخوری، بددهنی و… وقتی از او میخواهی فکری به حال این عادت ناپسند خود بکند به شما میگوید: مگر نشنیدی که از قدیم گفته اند: ترک عادت موجب مرض است. قدیمیها یک چیزی میدانستند که گفتند. با این دو جمله آب پاکی را روی دستتان میریزد و خلاص.
اما بنظر میرسد که بررسی ریشه ی این ضرب المثل بتواند کمی از ابعاد این مسئله را روشن کند.
داستان مربوط به درخواست عقرب از قورباغه است که لطف کند و او را از رودخانه عبور دهد، حین عبور عقرب نیشی به قورباقه زد و قوراغه هم به زیر آب رفت.
عقرب برای دل جویی از قورباغه و توجیه رفتارش گفت: نیش من نه از ره کین است، اقتضای طبیعتم این است. قورباغه هم در پاسخ گفت: رفتن زیر آب نه از مرض است، ترک عادت موجب مرض است.
پس این ضرب المثل ترک عادت موجب مرض است دست آویز مناسبی برای اهمال در تغییر عادات ناپسند نیست.

تعریف عادت

عادت هدایت خودکار رفتارهایی از هر فرد است که وی با حداقل زحمت و انرژی انجامشان می دهد.
مثلا وقتی در مرحله آموزش رانندگی بودید را به یاد بیاورید، هربار دنده عوض کردن و هم زمان دست به فرمان داشتن و با پا پدالهای کلاچ و گاز و ترمز را هدایت کردن انرژی زیادی از شما می گرفت جوری که بیست دقیقه رانندگی به اندازه ۸ ساعت بیل زدن خسته تان میکرد.
اما اکنون زمانهایی هست که مسیر یک ساعتی برگشت از محل کار به خانه تان را طی میکنید و یک دفعه چشم باز میکنید و میبینید در جلوی درب پارکینگ منزل هستید. دیگر از آن همه زحمت و انرژی روزهای آموزش رانندگی خبری نیست.

مکانیزم تغییر عادت

اول از همه باید بدانیم مغز ما اولین وظیفه ای که برای خود میشناسد بقای ماست و از آنجا که یک شرط اساسی برای حفظ موجودیت و بقای ما داشتن انرژی کافیست، مغز ما نهایت تلاشش را می کند تا ما با حداقل مصرف انرژی کارها را به انجام برسانیم.
وقتی کاری بارها و بارها توسط ما انجام شود مغز اینگونه میفهمد که این کار را باید همیشه انجام دهد پس با ایجاد یک مسیر عصبی سعی میکند تمام جزئیات از قبیل ساعت انجام، تعداد، نحوه و… را در این مسیر عصبی ذخیره می کند تا در هنگام تکرار آن کار با کمترین مصرف انرژی انجام شود.
برای همین است که گاهی شما بعد از چندین روز خوردن شیرینی و یک لیوان نوشابه در ساعت ۴ بعداز ظهر، احساس می کنید هرروز این کار را باید تکرار کنید و نا خودآگاه به سمت شیرینی و نوشابه حرکت می کنید و با خوردن آن احساس سیری و رضایت می کنید.

اجزای تشکیل دهنده عادت

۱٫ کار تکراری: عملی که در زمان مشخص و معمولا به اندازه مشخص انجام میشود. مثلا خوردن شیرینی خامه ای و یک لیوان نوشابه
۲٫ محرک: عاملی که باعث میشود شما آن کار تکراری را انجام دهید: مثلا وقتی ساعت ۴ عصر را نشان میدهد شما میل شدید برای خوردن آنها را دارید
۳٫ پاداش: احساسی است که شما بعد از انجام آن عمل بدست می آورید مثلا احساس سیری در مثال بالا

محرک+کار تکراری= پاداش
ساعت۴+شیرینی و نوشابه= سیری

عکس

آیا ترک عادت موجب مرض است یا تغییر عادت؟

اگر بخواهید عادتی را که مدتها به آن پایبند بودید را ترک کنید بدیهی است که باید به جنگ هر سه جز از اجزای تشکیل دهنده عادت بروید.
امروز روان شناسان معتقدند خیلی منطقی نیست بخواهید به جنگ هر سه آنها با هم بروید. ظاهرا با شیوه ترک عادت دچار مشکلاتی میشویم هر چند ترک عادت غیرممکن نیست اما با مشکلات بیشتری همراه است.
بدن ما و مغز ما هر روز محرک را میبیند ولی به پاداش نمیرسد تا حس رضایت را بدست آورد. این مبارزه سختی است و انرژی زیادی از مغز میگیرد و میدانیم که مغز تا حد ممکن تمایل ندارد انرژی مصرف کند.
پیشنهاد آسانتر تغییر عادت است نه ترک عادت، با تغییر عادت کار را برای مغز در جایگزینی عادت آسان تر میکنیم. زیرا انرژی کمتری از دست میدهد.

بهترین راه تغییر عادت

اگر قرار است عادت بدی را از خود دور کنیم بهتر آن است که کمی محتاط تر عمل کنیم. باید با محرک و پاداش ساخت و پاخت کنیم و فقط به جنگ کارتکراری برویم.
یعنی با همان محرک، کار جدیدی جایگزین کنیم و همان پاداش را هم نصیبش نمائیم. در مثال بالا: اگر بنا داریم با نخوردن شیرینی و نوشابه کمی از وزنمان کم کنیم، بهتر آن است که با شروع محرک که عصرها ساعت۴ بود کار تکراری جدیدی مثلا جایگزینی چای و خرما به جای شیرینی و نوشابه انجام دهیم تا همان پاداش که سیری بود نصیبمان شود.
همان محرک+کار تکراری جدید=همان پاداش
ساعت ۴+چای خرما=سیری
البته شاید این فرمول خیلی ساده بنظر برسد اما در عمل پیاده سازی آن به این راحتی ها هم نیست.
گاهی شناخت محرک کار پیش پا افتاده ای نیست و نیاز به دقت و ممارست زیادی در شناخت آن دارد.
همچنان که یافتن جایگزین و پاداش نیز در خیلی از مواقع آسان نخواهد بود.
بزودی و در مقاله جدیدی برنامه اجرایی تغییر عادت را ارائه خواهم کرد تا روند یک تغییر را کمی ساده سازی کنیم .

نکته پایانی برای تغییر عادت:

کتاب ماموریت خیلى ممکن را تالیف کردم تا افرادى که تغییر کردن را دشوار مى دانند کمک کنم به راحتى و با انجام چندکار کوچک به تغییر مدنظرشان برسند.
براى آشنایى بیشتر با این کتاب و مطالعه رایگان بخشى از آن اینجا را کلیک کنید.
براى دریافت کتاب هم از این لینک استفاده کنید.

ممنونم که ما را دنبال می کنید، اثر بخش و سلامت باشید.