عادات خوب را چگونه می توان ایجاد کرد؟

یک سوال اساسی برای تغییر هر عادت بدی به عادت خوب این است:

عادات خوب را چگونه می توان ایجاد کرد؟

در مقاله ای مفصل به چیستی عادت و در مقاله ی دیگری به فرمول ایجاد یک عادت پرداختیم.

که می توانید برای آشنایی با آنها برروی عنوان این دو مقاله که در خط بالا با رنگ قرمز مشخص شدند مراجعه فرمائید.

در فرمول ایجاد عادت گفتیم که هر عادت از سه جز تشکیل شده است:

۱-محرک یا تحریک ­کننده

۲-کارتکراری

۳-پاداش

یک مثال:

مثلاً وقتی هر زمان عصبانی میشویم یک نخ سیگار میکشیم و احساس رضایت و آرامش میکنیم.

یا هرروز ساعت ۴ عصر احساس گرسنگی داریم و از کافی­شاپ یک نان خامه­ ای و یک لیوان نوشابه میگیریم و میخوریم. همین سه جز (محرک، کار تکراری و پاداش) را دارد.

محرک + کار تکراری = پاداش

عصبانیت + سیگار = احساس آرامش

ساعت ۴ عصر + شیرینی خامه ای و نوشابه = احساس سیری

اگر بخواهیم عادات خوب بسازیم. و عادتی را که مدتها به آن پایبند بودیم را ترک کنیم، بدیهی است که باید به جنگ هر سه جزء از اجزای تشکیل­ دهنده عادت برویم.
یعنی ساعت ۴ که می­شود هیچ چیز نخوریم و با احساس گرسنگی بجنگیم.

امروز روان­شناسان معتقدند خیلی منطقی نیست بخواهید به جنگ هر سه آنها با هم بروید. ظاهراً با شیوه ترک عادت کمی دچار مشکل می­شویم هر چند ترک عادت غیرممکن نیست اما با مشکلات بیشتری همراه است.

بدن ما و مغز ما هر روز محرک را میبیند ولی به پاداش نمیرسد تا حس رضایت را بدست آورد.
این مبارزه سختی است و انرژی زیادی از مغز میگیرد و میدانیم که مغز تا حد ممکن تمایل ندارد انرژی مصرف کند.

پیشنهاد آسانتر تغییر عادت است نه ترک عادت، با تغییر عادت کار را برای مغز در جایگزینی عادت آسان تر میکنیم. زیرا انرژی کمتری از دست میدهد.

قاعده طلایی ما، تغییر عادت است و نه ترک عادت.

زبان آلمانی یا تلویزیون

آقای شبانیان مردی ۶۰ ساله و دوست داشتنی است، چندسالی را با هم همکار بودیم لیسانس فیزیک داشت. وقتی با جعبه شیرینی وارد دفتر کارم شد، از دلیل آوردن شیرینی متحیر شدم. در این سن و سال توانسته بود کارشناسی ارشد رشته زبان آلمانی قبول شود.

به من گفت: چند سالی بود که به بی خوابی مبتلا شده بودم و هر شب ۳ تا ۴ ساعت مسابقات ورزشی تماشا می­کردم.
تصمیم گرفتم به جای تماشای تلویزیون، زبان آلمانی را که در یک سفر به آنجا به آن علاقه ­مند شده بودم، را مطالعه کنم.

ظرف مدت ۲ سال و هر شب ۴ ساعت مطالعه آلمانی حس کردم به وضعیت خوبی رسیدم و در کنکور شرکت کردم و حتی رتبه ­ام از افرادی که لیسانس زبان آلمانی هم­ داشتند، بهتر شد.

عادات خوب را چگونه می توان ایجاد کرد؟

حالا زمان آن است  که به این سوال پاسخ دهیم: عادات خوب را چگونه می توان ایجاد کرد؟

اگر قرار است عادت بدی را از خود دور کنیم، بهتر آن است که کمی محتاط تر عمل کنیم. باید با محرک و پاداش ساخت و پاخت کنیم و فقط به جنگ کارتکراری برویم.

یعنی با همان محرک، کار جدیدی جایگزین کنیم و همان پاداش را هم نصیبش نمائیم.

در مثال بالا: اگر بنا داریم با نخوردن شیرینی و نوشابه کمی از وزنمان کم کنیم، بهتر آن است که با شروع محرک که عصرها ساعت۴ بود کار تکراری جدیدی مثلاً جایگزینی چای و خرما به جای شیرینی و نوشابه انجام دهیم تا همان پاداش که سیری بود نصیبمان شود.

همان محرک+کار تکراری جدید=همان پاداش

ساعت ۴+چای خرما=سیری

البته شاید این فرمول خیلی ساده بنظر برسد اما در عمل پیاده­ سازی آن به این راحتی­ها هم نیست. گاهی شناخت محرک کار پیش پا افتاده­ ای نیست و نیاز به دقت و ممارست زیادی در شناخت آن دارد. همچنان که یافتن جایگزین و پاداش نیز در خیلی از مواقع آسان نخواهد بود.

در همان مثال بالا شاید محرک ساعت ۴ نبوده و دیدن محبوبی بوده که او عادتش ساعت ۴ در کافی شاپ آمدن است و ما فراموش کرده ­ایم که این شیرینی و نوشابه در واقع بهانه دیدار او بوده است.
یا ترس از دعوای عصرگاهی با همسر ما را به آن کافی شاپ میکشاند جهت آماده­ سازی برای یک بحث و جدال.

برای همین باید با پیروی از یک برنامه جامع جایگزینی راهی برای تغییر عاداتی که میخواهیم تغییر دهیم پیدا کنیم.

سبزی به جای گوشت

خانم ترابی مدیر یکی از دبیرستانهای دخترانه منطقه ۵ تهران است. همسرش به من گفت: وقتی به دلیل مصرف بیش از حد گوشت قرمز، پزشکان به او گفتند باید جراحی سختی انجام دهد، تصمیم گرفت تا ۴ ماه دیگر که نوبت جراحی او بود، به هیچ عنوان گوشت قرمز مصرف نکند و در عوض سبزیجات و روزی یک ساعت دویدن را جایگزین کند.

چهارماه بعد وقتی با یک کاهش ۱۲ کیلویی از وزن بدنش برای جراحی مراجعه کرد، پزشکان با انجام آزمایشات جدید به او گفتند: دیگر نیازی به جراحی ندارد.

پس یادمان باشد برای تغییر یک عادت به عادتی دیگر ابتدا باید هر سه جز عادت را بشناسیم تا بتوانیم با حفظ همان محرک و همان پاداش، کارجدیدی را جایگزین عادت قبلی کنیم.

نکته پایانی در ایجاد عادات خوب:

کتاب ماموریت خیلى ممکن را تالیف کردم تا افرادى که تغییر کردن را دشوار مى دانند کمک کنم به راحتى و با انجام چندکار کوچک به تغییر مدنظرشان برسند.
براى آشنایى بیشتر با این کتاب و مطالعه رایگان بخشى از آن اینجا را کلیک کنید.
براى دریافت کتاب هم از این لینک استفاده کنید.

خیلی ممنونم که مارا دنبال می کنید. اثر بخش و پیروز باشید.