مسیر عصبی چیست؟+فیلم

چرا گاهی برای یک اتفاق مشابه، از سوی افراد مختلف واکنشهای متفاوتی میبینیم؟

بعنوان مثال: وقتی حین رانندگی ماشین دیگری جلوی من میپیچد با عصبانیت برخورد میکنم اما برادرم با همین مسئله بسیار خونسرد برخورد می کند.

چرا خواهرم هرروز میتواند علاوه بر رسیدگی به درسهایش و کمک به مادر به باشگاه ورزشی هم برود و در راه برگشت خرید منزل را هم انجام دهد اما دوستش همیشه از اینکه فرصت نمی کند تکالیفش را انجام دهد گلایه  و شکایت دارد.

یا پدری وقتی فرزندش کارنامه ای با نمرات نا مطلوب دارد خیلی منطقی سعی میکند موضوع را ریشه یابی کند که چرا پسر یا دخترش این اتفاق برایش افتاده است ولی پدر دیگری بسیار تند با این موضوع مواجه میشود و حتی ممکن است به تنبیه بدنی هم متوسل شود.

اگر بخواهم خیلی کوتاه به این مسئله پاسخ بدهم باید بگویم: تفاوت در نحوه ی ایجاد مسیرهای عصبی یک عادت موجب این تفاوتها است.

پدر اول مسیرهای صحیحی برای نورونهای بخش واکنش به مواقع بروز خشم شکل داده ولی پدر دوم چنین کاری نکرده است.

در مقاله ای به بحث از چیستی عادت پرداختیم و در مقاله ای هم به نحوه ی شکل گیری عادت اشاره کردیم. اکنون ببینم اولا عادت خوب هست یا نه؟ و بعد هم به این بپردازیم که مسیر عصبی چیست و چه کمکی در تغییر عادتهایمان میکند.

عادت خوب است یا بد؟

مغز با اینکه تمام کارهای بدن را فرماندهی می کند ولی سعی میکند کمترین میزان انرژی را مصرف کند. برخلاف تصور مغز وظیفه ی پیشرفت مارا بر عهده ندارد بلکه وظیفه اش حفظ شرایط موجود ماست. تا ما انرژی کمتری مصرف کنیم.

علت این ماجرا هم به دوران غار نشینی انسانها بر می گردد. دست یابی به مواد غذایی محدود بود و مغز یاد گرفته بود تا آنجا که مقدور است فعالیتی انجام ندهد و انرژیش کم نشود.

از آنجا که وقتی کاری تبدیل به عادت میشود انرژی کمتری از ما برای انجامش می گیرد مغز ترجیح می دهد کاری که دائم تکرار میشود را به بخش عادات یعنی مغز قدیم منتقل کند.

مقاله مغزهای سه گانه را از اینجا بخوانید.

به یاد آورید روزهای اولی که یک مهارت ر ا آموختید مثل رانندگی، گلدوزی، شنا، تایپ، برنامه نویسی و از این قبیل، ابتدا انجام آنکارها برایتان مشقت فراوان داشت اما به تدریج مغزتان آنها را به بخش عادت در مغز قدیم منتقل کرد و امروز شما آنها را با حداقل انرژی انجامش میدهید.

طبیعی است که اگر بتوانیم عادات خوبی را به آن بخش منتقل کنیم، مکانیزم ایجاد عادت فوق العاده است تا بتوانیم کارهای زیادی را با حداقل زحمت انجام دهیم.

روزی یکساعت ورزش منظم و روزانه از کارهایی است که اگر به  بخش عادت منتقل شود تاثیر زیادی در بسیاری از امور  زندگی افراد دارد.

یک ساعت مطالعه منظم و هدفمند در طول روز سالانه ۳۶۵ ساعت امکان مطالعه برای فرد ایجاد میکند. در کشوری مثل ما که امار مطالعه بسیار پائین است این میزان مطالعه مزیت رقابتی بزرگ برای او به شمار می رود و تفاوتش را  با سایرین آشکار می کند.

واضحه که همین مکانیزنم اگر برای ایجاد عادت ناسالم بکارگیر ی شود تا چه حد مخرب است:

عادت به خواب زیاد، عصبانیت بی مورد، پرخوری، کم تحرکی، اعتیاد و ….

مسیر عصبی جدید

نورونهای عصبی وظیفه انتقال پیام ها را در مغز به عهده دارند. هر بار که کار جدیدی را انجام میدهیم نورونهای عصبی در بخش مغز قدیم مسیر جدیدی باز میکنند و با تکرار آن، مسیر ایجاد شده قطور و قطور تر میشود تا اینکه به میزان استاندارد عادت میرسند.

هربار هم که عادتی را با اراده ترک میکنیم کمی نورونهای عصبی آن عادت را کم رنگ میکنید و اگر در ترک آن عادت تداوم داشته باشید، نورونهای عصبی آن عادت را بسیار ضعیف می­کنیم، اما یادمان باشد نورونها هرگز از بین نمی روند.

مازراتی در سنگلاخ مسیر عصبی:

درست مثل اینکه میخواهیم در مسیر سنگلاخی رانندگی کنیم، آن هم با یک مازراتی لوکس و گرانقیمت. بار اول که در مسیر قرار میگیریم به قدری آهسته میرویم که لاک پشت هم از ما جلو میزند.

چون جاده را نمیشناسیم با اینحال بارها به چاله میفتیم، سنگ های بزرگ زیر لاستیک می روند، گاهی حتی مسیر را اشتباه میرویم و مجبور به بازگشت میشویم.

اما روز دوم به دلیل شناختی که از مسیر پیدا کرده ایم و حتی از جای کم رنگ لاستیکهایمان که از دیروز ایجاد شده، رانندگی کمی راحت تر میشود و همینطور هر روز شما کار ساده تری را پیش رو خواهید داشت، چرا که هم مسیر در ذهنتان هست و هم جای لاستیکها  آنقدر پررنگ شده که از راه بسیار دور هم قابل روئیتند. تا اینکه دیگر این مسیر سنگلاخی برای شما وحشت آفرین نیست  و به راحتی از آن عبور میکنید.

اگر از مسیرهای عصبی ما هم عکس بگیرند درست مثل جای لاستیکهاست. هر چه پررنگ تر باشد عادت قدیمی تر وریشه دار تر است.

امروزه با دستگاهی به نام FMRI که روی سر نصب میشود از این مسیرها عکس برداری میشود و میتوان در کارهای مختلف اثری که ایجاد میکنند را مشاهد ه کرد. و به راحتی قابل تشخیص است که هرچه عادت قدیمی تر باشد اثر این مسیرها پررنگ تر است.

مشکل اصلی ایجاد عادت خوب

دوست عزیزی دارم که علرغم اینکه عمل باز قلب انجام داده است و کشیدن سیگار برایش مضر است اما باز هم یواشکی در مسیر رفت و برگشت به محل  کارش سیگار میکشد و در عوض برای نفهمیدن همسرش از ادکلنها و آدامسهای مخصوص و گران قیمت استفاده میکند تا همسرش متوجه بوی سیگار او نشود.

ـ آیا تا به حال برای خود شما پیش آمده که بخاطر وسوسه خوردن چیز برگر توصیه­ ی پزشکتان را برای صرف­نظر کردن از غذاهای چرب و پرکالری نادیده بگیرید؟

ـ آیا اتفاق افتاده که ساعت ۶ صبح صدای زنگ ساعت شماطه دار گوش عالم را کر کند. میدانید که حتماً کار داشتید که آنموقع ساعت را تنظیم کردید. ولی خوب با یک راه حل ساده آرام زدید روی سرش و به خواب ادامه دادید.

در مثالهای بالا چه اتفاقی افتاده است:

درگیری بین بخش­های سه گانه مغز  مانع از ایجاد عادت دلخواه­مان است. مغز اول مغز قدیم است که گفتیم محل ذخیره عادت است.
مغز دوم مغز احساسی است که فقط به کارهایی علاقه نشان میدهد که جذاب باشد و به قول معروف اهل عشق و حال است.
و مغز سوم هم مغز منطقی است که اهل حساب و کتاب و دو دوتا چهارتاست و البته در حالت طبیعی زورش از دو مغز دیگر کمتر است.

چنانچه مایل بودید برای آشنایی با مغزهای سه گانه به مقاله ای که در اینخصوص نوشتم مراجعه فرمائید.

وقتی به چیزبرگر نگاه میکنیم مغز احساسی میگوید بخور خیلی جالب و خوشمزه است.
مغز قدیم هم میگه: با خوردن این درجا نمیمیری میتونی بخوریش، صدای مغز منطقی ضعیف ماهم که انگار داره از ته چاه میاد میگه نخورش دکتر گفته خوب نیست برات.
مهم­ترین مشکل این است که زور مغز منطقی از دو مغز دیگر کمتر است.

ساعت شماطه دار کلاکی و مسیر عصبی

دانشجوی جوانی در ماسوچوست آمریکا با تشخیص همین مشکل در بین مردم توانست یک اختراع و کسب‌وکار حسابی برای خود ایجاد کند. ایده «ساعت شماطه‌دار کلاکی» خیلی زود علی‌رغم تبلیغات محدود به تولید و فروش انبوه رسید.

این یک ساعت شماطه‌دار معمولی نیست. صبح هنگامی‌که زنگ می‌خورد از بالای میز به پائین می‌افتد و شروع به غلطیدن می‌کند برای قطع کردنش باید دور اتاق  بدوید و وقتی به خود می‌آیید درحالیست که دارید می‌خزید و بالاخره آن را یکجایی جلوی در خروجی اتاق به دام می‌اندازید و قطعش می‌کنید.

اگر کسی شیطنت کند و این تعقیب و گریز را فیلم‌برداری کند شاید به‌اندازه یک آیتم از سریال‌های طنز مهران مدیری جذاب و خنده‌دار باشد.

اما بالاخره اتفاقی که می‌افتد این است: این ساعت به کمک بخش منطقی مغز من و شما می‌آید تا بر نیمه احساسی و عادات قدیم خود غلبه کنیم.

فروش ۳۵ هزار عددی این ساعت در دو سال آن‌هم باقیمت ۵۰ دلار (حدود ۲۰۰ هزارتومانی) نشان از گرفتاری اغلب انسان‌ها در دام نیمه احساسی مغز دارد.

برای ایجاد عادت جدید باید به کمک مغز منطقی خودمان برویم. حالا شاید جواب سوالات ابتدای مقاله برایمان واضح تر شده است.

اگر بتوانیم به کمک مغز منطقی برویم و مسیر عصبی برای عادات مورد نظرمان ایجاد کنیم به راحتی ماهم میتوانیم اگر وقتی حین رانندگی ماشین دیگری جلویمان پیچید با عصبانیت برخورد نکنیم.

ویا جوری مدیریت زمان کنیم که به همه ی کارهایمان برسیم.

یا پدر یا مادری باشیم که  وقتی فرزندمان کارنامه ای با نمرات نا مطلوب دارد خیلی منطقی سعی برخورد کنیم، موضوع را ریشه یابی کنیم تا از اتفاقات مشابه جلوگیری شود.

در مقالات دیگری به راهکارهای ایجاد یک مسیر عصبی جدید اشاره خواهم کرد.

بسته طلایی ارتباطات:

خداراشاکریم که برای نخستین بار در کشور عزیزمان این افتخار را داریم تا محصول جدید و دومهارته به حضورتان تقدیم کنیم.

مهارت شخصیت شناسی mbti و فنون ایجاد ارتباط موثر دو مهارتی است که در بسته طلایی ارتباطات به آموزش آن پرداخته ایم.

فیلم معرفی این محصول را از اینجا ببینید.

حدود ۱۱ ساعت فیلم آموزشی تدوین شده به همراه جزوات کاملا رنگی و جداگانه برای هردو مهارت این امکان را فراهم آورده است تا از یادگیری این مهارتها لذت ببرید.

برای دیدن اطلاعات تکمیلی این محصول فوق العاده از اینجا وارد شوید.

رابطه شخصیت شناسی و ارتباط موثر:

وقتی شخصیت شناسی نمی دانیم حس می کنیم بین ما و عزیزانمان در خانواده یا مشتریانمان در کسب وکار یا حتی همکار و رئیسمان یک فاصله و چاله و حفره ای عمیق است.

عکس دکمه

نه ما آنها را می فهیم و نه آنها ما را درک  می کنند.

با کمک شخصیت شناسی mbti می آموزیم که علت این تفاوتها در چیست. در واقع با mbti میفهمیم که این فاصله و گودال بین ما وجود دارد. اما سئوال این است:

حالا چطور باید این گودال و فاصله را پر کنیم؟

از اینجا به بعد جای مهارت دیگری است و آن مهارت ارتباط موثر است.

در واقع گودال را با مهارت ارتباط موثر متناسب با هر تیپ شخصتی که باشد می توانیم پر کنیم.

هر کدام از این دو مهارت به تنهایی ناقص هستند. و نمی توانند تمام راهکارهای ارتباطی را برای ما آشکار کنند.

برای سفارش این محصول می توانید:

عکس دکمه

ممنونم که ما را دنبال می کنید. اثر بخش و پیروز باشید.